“He didn’t have a complete map, but what he did have was a bold vision. And he was confident that the journey he set out on would be worth it.” 

Deze pakkende zinnen worden in 2011 in Orlando (Florida) uitgesproken door de Ierse acteur Gabriel Byrne in een keynote speech tijdens een grote conferentie over de technologische mogelijkheden van de toekomst. Zijn woorden gaan over Christoffel Columbus, de man die, geïnspireerd door zijn droom, het aandurfde om, ondanks de grote risico’s, de Atlantische oceaan te doorkruisen op zoek naar de ‘nieuwe wereld’.

Met zijn metafoor over Columbus zet Byrne direct de toon voor de conferentie. De kracht van de metafoor is, dat Columbus zich niet door de onbekendheid en onzekerheid over de reis liet tegenhouden, een gedurfde visie had, maar ook het rotsvaste vertrouwen, dat de reis hem ergens zou brengen. Het is volgens Byrne precies die mindset die onze tijd nodig heeft in het menselijke avontuur met de zich razendsnel ontwikkelende technologie. Ook daarvan kunnen we de volle betekenis voor de toekomst niet direct overzien. Tegelijkertijd zijn we gefascineerd door de uitdagende kansen die deze ontwikkelingen ons bieden. De vraag is wat we er mee doen?

Byrne benadrukt dat er keuzes liggen, waar we iets mee moeten. Of we gaan de uitdagingen van de technologie aan en bouwen ermee aan onze toekomst, of we worden hoe dan ook aan alle kanten door de technologische ontwikkelingen ingehaald en overvallen. “And you can either make the future or you can be overtaken by it.” De grote vraag waar we als mensheid voor staan is, welke keuzes maken we in deze tijd van “profound (..), seismic change, that technology is helping to drive and define”?

Het is niet alleen de inhoud van zijn keynote speech die je tot in je botten raakt. Het is ook de wijze waarop hij het verhaal vertelt. De rust, de intensiteit, de onbevangenheid, de ernst, de beschaving. Byrne stelt zich als mens de fundamentele vragen die we als tijdgenoten allemaal herkennen. Waar gaat het naartoe met de techniek? Hoe moeten we ons er toe verhouden? Hij maakt de ambiguïteit van fascinatie en onzekerheid ten opzichte van de technologische “vooruitgang” zichtbaar en voelbaar. En hij doet een appèl op onze moed om á la Columbus de uitdagingen op te pakken en deze te laten zegevieren over de angst voor het ongewisse. Daarbij is volgens Byrne een cruciale rol weggelegd voor de menselijke creativiteit en verbeeldingskracht (imagination) die, wat de geschiedenis keer op keer heeft aangetoond, nooit onderschat moet worden.

Met zijn dramatische vertelde verhaal, gidst hij de aanwezigen, naar een op zelfvertrouwen gebaseerde mindset waar vanuit alle nieuwe technologische ontwikkelingen op een open, prudente en beheerste wijze bezien, geanalyseerd en beoordeeld kunnen worden. Bij alle onvoorspelbaarheid kunnen in ieder geval weloverwogen keuzes worden gemaakt. De kracht van Byrne is, dat hij in deze boeiende, maar verwarrende tijd een verhaal vertelt, dat mensen op persoonlijk niveau helpt bij het oordeel- en besluitvormingsproces over de in te zetten koers naar de toekomst.

Dat het verhaal niet ter plekke wordt verzonnen, maar volledig uit het hoofd is geleerd, maakt niet uit. Waar het om gaat is, dat het in woorden en vertelwijze de essentie van onze menselijke lot en leven raakt en binnenkomt. Wat mij betreft zetten we Gabriel Byrne, bij mondiale aangelegenheden waar iets fundamenteels te vertellen is, vaker als storyteller in.

Zie hier een fragment van de uitzonderlijke keynote speech (in het geheel te bekijken op youtube):