Morgan Freeman als Mandela in Invictus (2009)

Er zijn filmfragmenten die zo treffend zijn dat mensen er diep door geraakt kunnen worden. Ik maak dat regelmatig mee als ik deze fragmenten gebruik bij bijeenkomsten die ik begeleid. De beelden dringen bij de deelnemers dan door de laag van dagelijkse beslommeringen heen, maken verborgen of vergeten gevoelens wakker en boren vaak nieuwe wilskracht aan. De activerende en verheffende werking die van deze fragmenten uitgaat tilt mensen over hun eigen schaduw heen en laat ze op een hoger niveau met elkaar communiceren; ook al is het maar voor even. Het is vaak net voldoende om toch een stap te kunnen zetten.

Eén van die fragmenten komt uit de in 2009 uitgebrachte film Invictus van regisseur Clint Eastwood. De film gaat over het leven van Mandela waarvan de rol op overtuigende wijze neergezet wordt door Morgan Freeman. In het fragment is Mandela in 1994 op 75-jarige leeftijd net tot president van Zuid Afrika gekozen. Hij bezoekt voor het eerst het parlementsgebouw en het presidentiële kantoor in Pretoria waar vanuit hij het land zal gaan leiden.

Als hij in het kantoor aankomt, gebeurt er iets opvallends. Er moeten heel veel praktische zaken geregeld worden, maar Mandela wil eerst een moment alleen zijn en niet gestoord worden. Je ziet hem op de rug gefilmd rondkijken in het ruime en chique presidentiële kantoor. In de traagheid en stilte van dat moment komen verleden en toekomst tastbaar bij elkaar en besef je ook als toeschouwer dat er een nieuw avontuur start: voor Zuid Afrika, maar zeker voor Mandela zelf, die zich op dat ogenblik ten volle bewust wordt van zijn verantwoordelijkheid als president.

Direct, met gevoel voor wat hier en nu van belang is, laat hij het personeel van het kantoor bij elkaar roepen voor een korte kennismaking en toespraak. Hij heeft bij aankomst opgemerkt dat veel personeelsleden van de vorige, blanke regering hun spullen aan het inpakken zijn om te vertrekken. Ze gaan er vanzelfsprekend vanuit dat er voor hen geen plaats meer is in het kantoor nu de nieuwe zwarte president zijn intrek neemt. Mandela denkt daar echter anders over en staat daarmee meteen voor zijn eerste opdracht en uitdaging als president. Het is maar een begin, maar de toon wordt gezet voor het latere werk.

Bekijk de scene waarin de verbindende kracht van deze leider tijdloos door Freeman en Eastwood is vastgelegd.

.