‘Rare Earth’s, uhh.. Birds’

Appelvink (Uit ‘Europese Vogels’, Trion)

Terwijl Trump met ongekende daadkracht een onuitputtelijke serie ‘executive orders’ ondertekent en de wereld van vriend en vijand op stelten zet, ploeg ik genietend door de Zuid Limburgse modder op het kronkelende, gladde en mistige wandelpad van de Dutch Mountains Trail. Ik zie er niet uit, dik ingepakt, schoenen en regenbroek onder de blubber, maar kou noch regen deren mij. Belangrijk is dat de verrekijker nog droog is en ik net mijn zoveelste appelvink observeer, die als een vliegende augurk hoog boven mijn hoofd op weg is naar een boomtop verderop. Wat een feest voor het oog is dat toch, die vogel, met zijn zware snavel, zijn oranje-bruine kop, warm-bruine mantel, lichtrode buik, blauw-zwarte vleugels en dat wit bij de schouders. Zoveel kleur, zoveel kracht ook in die vlucht en zoveel leven in zijn ‘getik’. Wat een unieke creaties heb je toch in deze verrassend mooie wereld, waar ik nooit genoeg van krijg. Ik voel de aandrang om mijn enthousiasme met iemand te delen, maar met wie? De meeste kennissen en vrienden zijn waarschijnlijk met belangrijker zaken bezig en zitten niet te wachten op mijn euforie over een vogeltje, waarvan ze hoogstwaarschijnlijk het bestaan niet eens kennen. Dus zet ik zonder bijgedachten mijn trektocht voort, stap voor stap, over de glibberige stenen van het steile pad. Het is oppassen geblazen, want voor je het weet lig je onverwacht op je gat en kun je jezelf zwaar blesseren. In die zin lijkt het leven van een hiker een beetje op dat van een politicus; met dit verschil, dat wanneer ik val, ik slechts mijzelf de schuld geef; iets wat binnen het politieke domein, voor zover ik weet, niet erg gebruikelijk is.

Op de trail zijn veel plekken waar je een geweldig uitzicht hebt over het uitgestrekte glooiende landschap zonder horizonvervuiling van windmolens of lelijke torenflats. Je waant je in een oneindig en lang bestaand idyllisch natuurgebied waar mens en natuur, na het afschaffen van de intensieve mijnbouw aldaar, uiteindelijk een optimaal evenwicht van samenzijn lijken te hebben gevonden, althans voor het oog. Als ik plotseling de rode wouw door dat landschap voorbij zie zweven, opgejaagd door zwarte kraaien die de roofvogel uit hun territorium verdrijven, beleef ik diep van binnen een imaginatie van een metafysische balans waarin alle gebeurtenissen in de wereld, hoe divers en extreem ook, uiteindelijk op voor ons onnavolgbare wijze steeds weer in een natuurlijk evenwicht en in een logische orde worden teruggebracht. Het universum laat niet met zich sollen en zet alles wat boven zichzelf uitgroeit vroeg of laat weer hardhandig terug op zijn geëigende plaats. Dat troostende besef wordt mettertijd meer en meer vanzelfsprekend als je veel in de ongestoorde natuur op pad bent. Het verandert ook de wijze waarop je naar de gebeurtenissen in de mensenwereld kijkt, bijvoorbeeld naar de politiek.

Wandelend in de stilte van de natuur beleef ik intuïtief, dat de wereld een sterke behoefte heeft om weer op adem te komen. De geopolitieke machtstrijd en spanningen van de laatste jaren heeft bepaalde conficten naar gevaarlijke oorlogssituaties geleid, die niet te keren leken. Met de herverkiezing van Trump lijkt het tij toch te zijn gekeerd en blijkt er toch nog ruimte te zijn voor diplomatie en oplossend vermogen, in ieder geval voor nu. Het lucht ook op, dat de nieuwe Secretary of State, Marco Rubio, in een eerste interview onverwacht erkent, dat de VS in de afgelopen jaren zowel de Amerikaanse belastingbetaler als de gelieerde landen inclusief Ukraïne zelf, feitelijk misleid heeft met de naïeve overtuiging dat de oorlog tegen Rusland gewonnen kon worden, met alle afgrijselijke gevolgen van dien. Hij draait er ook niet omheen, dat het Amerikaanse beleid met Trump wat betreft het Oekraïense conflict direct gewijzigd is. En terwijl die laatste gedachte mij weer even doet denken aan die metafysische balans die alles op den duur weer rechttrekt, sjouw ik verder door het zoveelste blubberige grasveld en begin ik aan mijn volgende klim door een nauw paadje langs stekelig struikgewas. Ook deze keer weet ik de kleding niet schoon te houden. Als ik eindelijk boven op de heuvel arriveer, komt in mijn hoofd spontaan de naam van de Russische filosoof Aleksandr Doegin op, die deze wending in de mindset van de Amerikaanse leiders al decennia lang heeft zien aankomen.

Opeens word ik opgeschrikt door het helse kabaal van een straaljager die het glooiende groene landschap doorkruist. Uit mijn ritme gehaald, doe ik mijn rugzak af en drink wat. ‘Alles wat lelijk is, maakt lawaai’ herinnerde ik mij uit het aardige boek van Brokken ‘De Ontdekking van Holland’. Of dat bij Trump ook het geval zal zijn, is af te wachten; velen denken van wel. Voorlopig beschouw ik zijn terugkeer en huidige daadkracht echter alsof de hemelse Tronen zelf in zijn ‘executive orders’ aanwezig zijn om enkele levensgevaarlijke ontwikkelingen direct af te wenden, de gemoederen te kalmeren en een stabielere situatie in conflictgebieden te realiseren. Als hij in zijn rol als president van de VS op zijn politieke avontuur niet bezwijkt voor de vele Luciferische en Ahrimanische verleidingen waar machthebbers mee te maken krijgen en de onvermijdelijke chaos binnen de perken weet te houden, dan zou er zomaar een nieuwe era in de geopolitieke wereld kunnen aanbreken, waarin zoals Rubio stelt, de unipolaire rol van de VS een tijdelijke, naoorlogse en door de feiten achterhaalde anomalie is geweest en er een multipolair evenwicht met andere erkende grootmachten zoals China én niet te vergeten Rusland moet worden nagestreefd. Het zal niet zonder slag of stoot gaan, bedenk ik me, zeker niet waar het bijvoorbeeld om de strijd om die belangrijke ‘rare earths’ gaat. Ik vervolg dan ook met enige zorg mijn weg door de regen, maar het humeur klaart snel op als ik in een flits hoog tussen de bomen een kleine bonte specht voorbij zie vliegen.

Achter Rubio’s gedachten huist natuurlijk het lang verdrongen besef, dat de VS alles op alles moet zetten om niet in de komende jaren met dollar en al verder onderuit te gaan. Trump’s ‘Gouden eeuw’ is de bold vision achter America First, die dat moet voorkomen. De VS ‘moet’ zijn zaken op orde krijgen, weet Trump. Dat proces zal zeker niet van een leien dakje gaan en veel weerstand oproepen, dat blijkt nu al. Trump is, wat je ook over hem denkt of hoe je het ook verklaart, een onverbeterlijke optimist en dat moet je wel zijn als je aan zo’n avontuur begint. Wat mee zit is dat de wereld snakt naar optimisme. En in Europa zeker, dat economisch al diep geraakt is door de oorlog (door de voorzitter van de Europese Commissie tactisch verwoord als ‘de prijs die we voor onze vrijheid moesten betalen’). Maar van Trump worden ze niet blij. Diens onverwachte en ongewenste terugkeer, zijn brutale en schokkende out-of-the-box plannen en zijn door Musk geleide investigations naar o.a. Amerikaanse overheidsinstanties en NGO’s, zorgt bij de meeste Europese politici en media voor grote onzekerheid en verwarring, want stel dat zijn gedachtengoed overwaait naar hier? Wat gaat hier dan gebeuren in het politieke veld? Wie zich jarenlang knuffelend verenigd heeft met enkele vermeende helden van deze wereld, kan diezelfde wereld genadeloos tegen komen als er een andere wind gaat waaien, wat nu het geval lijkt te zijn. Zelfs een kind kon dat zien aankomen.

Plotseling word ik uit mijn veel te lange mijmeringen wakker geschud door het geluid van de klokken van het kerkje in het verderop gelegen dorp, waar ik zal overnachten. Ik haal diep adem, mijn hoofd moet weer leeg worden; het brein kan slechts gedachten ontvangen als je niet in gedachten verstrikt bent. Bovendien, politiek is niets voor mij. Laat mij maar wandelen en vogeltjes kijken, af en toe een stukje schrijven en wat schilderen, waarmee ik in mijn naïviteit overigens méér denk bij te dragen aan een vredige wereld, dan die nerveuze, lawaaierige opgewondenheid van het gros van de politici, hun volgers en hun media. Maar dat terzijde. Nog een paar kilometer sjokken door de modder en dan ontspannen uitlopen tijdens een eenvoudige afdaling. En dan is daar altijd een hotel-restaurant met een verwarmd terras en een verbluffend verfrissend biertje van de tap. Ik hoop, dat ik er andere enthousiaste wandelaars aantref om samen wat te drinken en na te praten over al de ‘rare birds’ die we vandaag weer in deze fantastische, nog zo onbekende wereld hebben mogen ontmoeten.  

6 comments

  1. De natuur is voor jou als eten. Zonder eten kan je niet leven………Heel belangrijk! Veel plezier in het mooie gebied waar je nu bent.

  2. Hi Menno,

    Fijn om weer iets van je te horen. Al is het in de modder van Zuid Limburg en op de flanken van de Dutch Mountains, who cares? Als mijn verrekijker maar droog blijft! Willen wij niet allemaal op adem komen… De eerste gedachte, die bij mij opkwam refereerde aan Nietzsche: ‘Mens blijft de aarde trouw’. Henk Manschot (hoogleraar Ethiek aan de Universiteit voor de Humanistiek te Utrecht) heeft dit aspect van zijn filosofie nog eens belicht: Hij neemt het adagium ‘bllijf de aarde trouw’ tot leidraad voor een hedendaagse ecologische levenskunst. Het volgende citaat is passend:

    ‘De aarde is ziek en die ziekte heet de mens.’ Deze diagnose stelde Friedrich Nietzsche, een van de scherpzinnigste filosofen in de Europese geschiedenis, al zo’n 150 jaar geleden. De ergste ziekte van de moderne mens is dat hij zichzelf vervreemd heeft van de aarde en van de natuur om hem heen. Nietzsche zoekt de remedie in een manier van filosoferen waarin niet langer de Mens centraal staat, maar de Aarde en de wijze waarop mensen de aarde zouden kunnen bewonen en bewerken. In het zoeken naar een aardse levensstijl kiest hij dieren als gids. Zij bieden de inspiratie voor ons veranderingsproces. Van alle moderne filosofen is Nietzsche degene die de dieren het meest ter sprake brengt. De oproep van Nietzsche om een terrasofie te ontwikkelen, een nieuwe wijsheid omtrent het leven op aarde, is altijd onderbelicht gebleven. Dit boek wil deze lacune opvullen. Het volgt de persoonlijke zoektocht van Nietzsche op de voet. Henk Manschot houdt een beargumenteerd pleidooi om het motto ‘Blijf de aarde trouw’ tot leidraad te nemen voor een hedendaagse ecologische levenskunst.’

    Deze tekst moet je aanspreken als je door de blubberige grasvelden loopt. Ik bespeur een zekere sympathie voor  de rode wouw (die even later verschijnt in de vorm van Trump) en vraag me af: heeft Menno in het diepe zuiden het kontakt met de werkelijkheid verloren? Ik heb de credentials van de door jouw genoemde filosoof  Aleksandr Doegin opgezocht. Bizar. Maar interssant. Zijn boek The Fourth Political Theory  ‘promotes a political ideology that combines what he views as the best elements of Nazism, Communism, Ecologism (opposition to modernity), and Traditionalism, describing this ideology as a “genuine, true, radically revolutionary, and consistent fascist fascism’.

    Ook de Duitse-Nederlandse geleerde Herman Wirth (1885-1981) komt langs in de levensbeschrijving van Doegin. In Wirth’s boek ‘Hyperboreale Theorie’ zoekt hij zijn heil in een eurazianisme. Het geval wil, dat Max Wirth (dus niet Herman) ook in mijn boek (Quadralectic Architeture, 2011) wordt genoemd. Hij schreef (in 1882) een  boek over de ‘Geschichte der Handelskrisen’ en noemde het jaar 1720 als een jaar waarin ‘de gekte ‘ in Europa had toegeslagen: ‘An old historian called 1720 a year of such extra-ordinary and romantic projects, plans and enterprises both by private individuals and nations that one should keep this year in long standing memory not only because it was never seen before and hopefully will not happen again but also because it should warn the law makers and ministers of the British nation not to give power to people who use the credulity of the population in such a shameful and dangerous way.’

    Toch geloof ik niet dat we op het ogenblik in an ‘Age of Madness’ leven.

    Ik denk dat we op het ogenblik te maken hebben met een botsing tussen de ‘Amerikaanse’ cultuur versus de ‘Europese’. De eerste moet daarbij gezien worden als een jong-volwassene in een identiteitscrisis (America First), de tweede als een cultuur in haar ‘derde levensfase’. Beiden zijn, in meer of mindere mate, de weg kwijt – maar er is een verschil. Amerika heeft nog een weg te gaan, Europa is aan het afbouwen en weet waar de weg heen gaat. Rusland is deel van een Europese cultuur, die in Azie in feite niets heeft te zoeken. De politiek van Rusland is onderdeel van de angsten, die een  cultuur in de ‘derde fase’ moet meemaken – zoals wij hetzelfde ervaren.

    Amerika en Europa/Rusland zitten in hetzelfde schuitje, alleen op een ander moment van hun zichtbaarheidsperiode. De verwarring van Amerika is een andere dan die van Europa, dat maakt het onderlinge begrip ook zo moeilijk. Enige kennis van de historische situatie – liefst in het licht van een quadralectische wereldvisie – zou hierbij van dienst kunnen zijn.

    Groet. Marten

    1. Ha Marten,
      Dank voor je inhoudelijke reactie. In 2023 was ik een week in het indrukwekkende Weimar (Goethe huis, Schiller huis, Bach huis, Liszt huis, Bauhaus, etc.). De explosie van creativiteit en vernieuwing in die tijden aldaar (denk ook aan de bakermat van de Weimar-republiek) is onvoorstelbaar. Niet vergeten moet worden dat ook Nietzsche zijn laatste jaren, geestelijk al van de wereld, in Weimar heeft gewoond en daar verzorgd werd door zijn zuster. Na zijn overlijden is het woonhuis gedecoreerd door Henry van de Velde en omgetoverd tot het Nietzsche archief. Ik bezocht de villa en heb gestaan in de kamers waar Nietzsche heeft geleefd (voor zover zijn geestestoestand dat nog toeliet), heeft geslapen en is gestorven. Dat is een andere ervaring, dan slechts zijn boeken lezen; fysieker, tastbaarder, aardser en schept in combinatie met wat je van zijn leven en denkbeelden weet een diepere relatie tot wat hij deze wereld heeft gebracht. Misschien is dat verplaatsen in de aardse omstandigheden van een denker wel de beste manier om diens werk te begrijpen. Het biedt in ieder geval een stoffelijk/aards uitgangspunt, zonder welke gedachten al snel hun wortels kwijtraken en luchtkastelen worden (iets wat Nietzsche doorzag en de spot mee dreef). In die zin kan ik wat met het adagium: ‘blijf de aarde trouw’. Ik omarm het denkbeeld van harte; het verrijkt het beeld van deze grote denker.

      Wat betreft Alexandr Dugin. Ik heb via Chat-gpt de tekst die jij in de reactie opgenomen hebt op Wikipedia gevonden. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken, dat in de selectie en toon van de teksten op Wikipedia de Russiaphobia, die Europa in de greep heeft, enige kleuring aan deze denker geeft, zeker nu hij ten onrechte beschouwd wordt als de raadgever (Raspoetin) van Putin. Vergelijkingen met dramatische historische groeperingen en gebeurtenissen liggen dan natuurlijk voor de hand; men moet wat met de angst. Maar doet dat recht aan zijn werk? Het feit dat in het Westen zijn boeken niet verkocht mogen worden is een mooi voorbeeld van de ondemocratische censuur waar JD Vance het over had op de Munich Conference (14-2-2025).
      Dugin’s kritische inzicht in de grondslagen van het Westers (neo)liberalisme zijn echter uiterst leesbaar, ook al blijf je kritisch.. Ik heb The Fourth Political Theory overigens wel gelezen en het is zeker de moeite waard als je het aan durft in de spiegel van onze Westerse cultuur te kijken (Voor jou digitaal beschikbaar).

      Je Quadralectische indeling en typering van de grote continenten deel ik. Amerika opereert in een andere fase dan Europa/Rusland waardoor de verwarring groot is. Rusland beschouw ik echter als een aspect van het oude Europa, dat door de eeuwen heen ondergewaardeerd, want nooit onderkend en daarmee onbekend is, maar dat wellicht iets (een vorm van aardse (Nietzsche) spiritualiteit) in zich draagt en kan brengen waarmee de toekomst van Europa in ieder geval mentaal iets minder dramatisch zal verlopen 😉 en zelfs getransformeerd als ‘aarding’ voor de toekomst van het jongere Amerika mogelijk een niet onbelangrijke rol zou kunnen gaan spelen. In de literatuur van Dostojewski (bijv. de gebroeders Karamazov) , Tolstoj (oorlog en vrede), Toergenjev etc. is iets van die verborgen essentie te bespeuren.

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.