Al jaren volg ik vanaf de zijlijn Eckhart Tolle. Ik heb vanuit mijn filosofische belangstelling zijn boeken ‘The power of now’ en ‘A new earth’ gelezen en zo nu en dan kijk ik op Youtube naar video’s van zijn lezingen en gesprekken. Het spreekt mij op de een of andere manier steeds weer aan, al heeft zijn verhaal slechts zijdelings iets met filosofie te maken. Regelmatig vraag ik mij af wat de reden is van mijn nogal opmerkelijke interesse. In deze ‘observatie’ ga ik op onderzoek uit.

Ik heb de vraag een tijdje laten bezinken en mijn eerste bevinding is, dat je Eckhart Tolle moet horen én zien tegelijk. Het is de wonderlijke combinatie tussen de dingen waarover hij spreekt, de inhoud van zijn verhaal, én zijn opmerkelijke uiterlijk, zijn gezicht, de waakzame oogjes en mimiek, de gebaren, de manier van praten en klank van zijn stem, de rust die hij uitstraalt en zijn humor, die hem als geheel een bijzondere verschijning maken.  Een verschijning die bij mij een vertrouwde indruk achter laat. Die ik beleef als van iemand die uitnodigt om naar te luisteren. Wat geeft mij nu die indruk?

Een eigenschap waar dat mee kan samenhangen is, dat hij bescheiden overkomt. Tolle dringt zich nooit op in een gesprek. Ook toont hij geen behoefte om dominant te zijn, of de leukste of de slimste. Hij is vooral aanwezig, aandachtig luisterend naar de inhoud van wat besproken wordt. Hij zegt eigenlijk alleen iets als er vanuit het vraagstuk iets bij hem opkomt. En dan nog alleen wanneer het moment en de ruimte er is om te spreken. Soms zegt hij ook midden in een betoog even niets, alsof hij op inspiratie wacht.

Tolle heeft niets van een ijdeltuit die er op uit is voortdurend in beeld te zijn. In wezen is hij een introvert mens die van nature niet geneigd is de publiciteit te zoeken. Wel beweegt hij heel flexibel en gelaten mee met wat er in het hier en nu op hem afkomt. Dat doet hij vanuit zijn roeping; van daaruit pakt hij zijn rol en verantwoordelijkheid. En daarmee raakt hij een snaar bij mensen. Zijn populariteit heeft niets met glamour te maken, niets met sex-appeal, niets met uiterlijke macht. Hij is geen klassieke held, maar vormt ook voor niemand een bedreiging, eerder een veilige haven. Want ondanks zijn roem blijft hij de toegankelijke ‘boy next door’ die ons elke keer weer verbaast met zijn bevrijdende inzichten. Soms duurt het even voordat hij op gang komt, en lijkt hij kwetsbaar, maar als de woorden eenmaal stromen, dan vormt zijn bescheidenheid  en ingetogenheid een effectief decor voor zijn rake verhaal.

Een eigenschap die hem ook siert, is zijn ongekunsteldheid. Er is geen sprake van opsmuk. Hij is die hij is. Er is geen stilist die zijn haar doet, althans die indruk krijg je. Zijn gezicht heeft niet de klassieke lijnen waar je normaal gesproken bij een spiritueel leider aan zou denken. Hij heeft geen fans vanwege zijn trendy looks. De spencers die hij draagt zijn ronduit oubollig en de boeketjes die men bij zijn lezingen neer zet, doen denken aan een begrafenis. Het geeft niet. Het maakt de verrassing over de dingen die hij zegt alleen maar groter. Hij wordt gevraagd en hij treedt op; onvoorbereid, in het vertrouwen dat de woorden wel komen. Hij hoeft van te voren niet iets te verzinnen of te bedenken, omdat hij spreekt over datgene wat hij hier en nu beleeft. Probeer dat zelf maar eens. Zijn zinnen vormen zich ter plekke. Regelmatig wordt hij door zijn eigen woorden verrast en dan straalt het plezier er vanaf.

Ook zijn verhaal maakt indruk; het is eenvoudig en simpel te begrijpen. Je hoeft geen intellectueel te zijn. Het gaat ook niet om ingewikkeld denkwerk. Juist niet! Hij gidst ons heel praktisch naar datgene wat aan onze gedachten vooraf gaat: ‘thoughtless awareness’ (bewust aanwezig zijn, zonder gedachten). Zolang we dat bewustzijn over het hoofd zien en onszelf steeds maar blijven identificeren met onze gedachten, creëren we volgens Tolle een veelheid aan misverstanden, problemen en leed. We worden dan geleefd en beperkt door onze geconditioneerde gedachten uit het verleden en onze verwachtingen over de toekomst. We vergeten dan onze ‘presence’, onze aanwezigheid in het hier en nu, en de feitelijke rijkdom van de mogelijkheden die de wereld ons aanreikt. Pas vanuit ‘presence’ ontstaat een zuiver waarnemen en een openheid waarin de wereld zich toont zoals deze hier en nu is.

Als hij zijn verhaal vertelt, dan voelt dat authentiek, ook al hebben vele denkers voor hem in dezelfde richting gewezen. Bij Tolle blijft het toegankelijk. Zijn verhaal is prudent, integer, onbevangen en belangeloos. Hij maakt niemand klein, veroordeelt niemand, polariseert niet, maar verheldert, verbindt, werpt nieuw licht op vragen, geeft ruimte en maakt vrij. Het bevrijdt omdat zijn verlichtende woorden mensen weer losknoopt uit die kluwen van verwikkelingen waar zij zichzelf steeds en overal in weten te verstrikken. Hij brengt je weer terug bij jezelf en de ‘stillness’ van waaruit opnieuw kan worden begonnen. Wellicht is dat de reden waarom Eckhart Tolle mij zo aanspreekt.

Een mooie illustratie van mijn bevindingen is een niet zo bekend videofragment waarin Tolle als een soort ‘Gremdaat’ een ingezonden vraag beantwoordt. De vraag is gesteld door iemand die langdurig werkloos is en zich afvraagt hoe hij ‘gezond’ door deze moeilijke periode heen kan komen. Het antwoord van Tolle is weer geheel, zoals alleen Tolle dat kan. Het begint oersaai, maar langzaam komt hij in zijn element. Kijk met ‘thoughtless awareness’, geef Tolle de tijd en zie wat er (met je) gebeurt.

Zie hier het fragment: